Neve Şalom Sinagogu

​

Barış vahası anlamına gelen bu anlamlı ismi taşıyan Sinagoglara İstanbul tarihinin eski dönemlerinde rastlanır. 1937’li yıllarda, Knesset (Apollon) ve Zülfaris Sinagogları Galata ve Beyoğlu’nun hızla artan Yahudi nüfusunun dini ihtiyaçlarına cevap veremez olmuştu. Özellikle Pesah, Roş Aşana ve Kipur gibi büyük bayram günlerinde muhtelif salonlar kiralanıyor ve o günlere özel izin alınarak geçici ibadethane olarak kullanılıyordu. Daha sonraları 1. Karma İlkokulu’nun müsamere salonu ibadethane olarak kullanılmaya başlandı. 1948 yılında cemaat yöneticileri aynı yerde bir sinagog yapımına karar verdiler. İstanbul Teknik Üniversitesi’nden yeni mezun Elyo Ventura ve Bernar Motola adlı iki Yahudi genç böylesi anlamlı bir yapının ancak hissedilerek oluşturulabileceğini ve bu nedenle kendilerine bir fırsat verilmesi gerektiğini savundular. Altı aylık bir çalışmadan sonra, Elyo ve Bernar’ın projeleri cemaat tarafından kabul edildi.

Elyo ve Bernar’ın en önemli sorunu hem görkemli hem de çok ağır bir avizeyi taşıyabilecek bir kubbe inşa etmekti. Proje kapsamındaki kubbenin hesabı ünlü mimar Bodin’e yaptırıldı ve meşhur Garbis Usta’ya döktürüldü. Vitraylar Güzel Sanatlar Akademisi’nde çizildi; camlar da İngiltere’den ithal edildi.

 Neve Şalom Sinagogu, 25 Mart 1951 (17 Adar 5711) Pazar sabahı saat 10.30’da, cemaatin dini lideri Rav Rafael Saban’ın önderliğinde, Hazan İzak Maçoro’nun okuduğu Baruh Aba duasıyla başlayan görkemli bir törenle açıldı.

Neve Şalom Sinagogu açıldığından bu yana birçok mutlu olaya tanıklık etmiş, birçok törene sahne olmuştur ama ne yazık ki sinagog tarihinin en belirgin olayları olarak kayda geçenler bu güzelim mabede yapılan acımasız saldırılar olmuştur.

İlk saldırı 6 Eylül 1986 Cumartesi günü, dindaşlarımızın Şabat ibadeti sırasında içeri giren teröristlerin açtığı ateş sonucu 22 dindaşımız hayatını kaybetmiştir. İkinci saldırı 15 Kasım 2003 Cumartesi günü, yine dindaşlarımız Şabat ibadetindeyken Şişli Beth İsrael Sinagogu’yla eş zamanlı olarak gerçekleştirilmiş, teröristlerin araçlarında bulunan çok miktarda patlayıcıyı sinagoglarımızın kapıları önünde patlatmaları üzerine altı dindaşımız beş koruma görevlimiz, bir polis memuru ve sokaktaki on bir vatandaşımız yaşamlarını yitirmişlerdir.

1986 ve 2003 yıllarında Neve Şalom’da yaşanan terör saldırılarında hayatlarını kaybeden dindaşlarımızı ve vatandaşlarımızı rahmetle anıyoruz.

Beth İsrael Sinagogu

​

1920’li yıllarda Şişli Efe Sokak’ta kısmen garaj olarak kullanılan bir iplik fabrikasının yeniden düzenlenmesiyle oluşturulan ibadethane 1940’lı yıllara kadar cemaate hizmet vermiştir.

1950’li yıllarda İstanbul’daki Musevi nüfusu Nişantaşı ve Şişli semtlerinde yoğunlaşmaya başladı. Bunun neticesinde sinagog olarak kullanılan binanın bulunduğu arsanın satın alınmasına karar verildi. Galata-Beyoğlu-Kasımpaşa-Şişli Cemaati (Neve Şalom Vakfı) Yönetim Kurulu yeni bir sinagog inşaatı için proje yarışması açtı. 1951’de Mimar Aram Deragopyan ve Mimar Jak Pardo’ya proje ve inşaat havale edildi. 25 Ocak 1952’de gerekli izinleri ve proje onayı alınan sinagogun temel atma töreni gerçekleşti. Aynı sene içinde iç dekorasyonu tamamlanmadığı halde Roş Aşana ve Kipur bayramları burada kutlandı. Sinagogun kapısı üzerindeki “Kal Kadoş Beth İsrael” yazısı Deragopyan’ın hattıdır. Mabedin içindeki kartonpiyer ve Ehal’in üzerindeki altı köşeli yıldız ünlü kartonpiyerci Onnik Cezarliyan’ındır. Binanın cephesindeki sağlı sollu beşer kabartma taş ise “On Emir”i simgeler. Dikdörtgen şeklindeki orta mekânın üzeri gökyüzünü temsil eden mavi renkte tonoz ile örtülüdür.

1961’de sinagoga ritüel bir havuz olan “Mikve” eklendi. Mikve bir süre cemaate hizmet verdikten sonra kapandı. Uzun süre kapalı kalan Mikve 2015 senesinde modern ve yeni haliyle tekrar açıldı ve hâlâ hizmet vermeye devam etmektedir.

15 Kasım 2003 sabahı sinagogun Nakiye Ergün Sokak’taki arka kapısının önünde patlatılan cephane yüklü kamyonet birçok kişinin ölümüne ve binada büyük hasara sebep oldu. Sinagog gerekli tadilatların yapılmasından sonra, Ocak 2004’te tekrar hizmete açıldı.

Şaar Aşamayim Sinagogu

​

İstanbul’un yeni yerleşim bölgelerinden Kemerburgaz, Göktürk merkezinde ikamet eden Yahudi ailelerinin giderek çoğalması ile ibadet ihtiyaçlarını karşılamak üzere, Türkiye Hahambaşılığı Eyüpsultan Belediyesi’nden gerekli izinleri alarak, Şaar Aşamayim Sinagogu’nun açılışını gerçekleştirmiştir.

İsmi “Göklerin Kapısı” anlamına gelen 150 kişi kapasiteli bu ibadethane, geniş ve çağdaş bir yemek salonu bölümüne de sahiptir.

21 Eylül 2006 Perşembe günü düzenlenen geleneksel dini törenle hizmete girmiş olan mekân bugün dindaşlarının yürüme mesafesinde bulunan ender sinagoglardandır.

13 Kasım 2021’de yenileme çalışması yapılıp, iki haftalık bir aradan sonra tekrar hizmete girmiş olan ibadethane, mimari tasarımıyla İstanbul’un ilk ve tek modern ve minimalist sinagogu olma özelliğini taşımaktadır.

Ohel Yaakov Sinagogu

​

1950’lerde Burgazada’ya gelen yazlıkçı Yahudilerin sayısı az olduğu için ibadetlerini evlerde toplanarak yapabiliyorlardı. 1960’larda nüfusun artışıyla, bir sinagog kurma ihtiyacı doğmuştur. 1968’de alınan izinle adada bir sinagog inşa edilmiştir. Sinagogun kurulmasına ve gelişmesine katkıda bulunan Yaakov Mazon’a saygı ifadesi olarak bu sinagoga, “Yaakov’un Çadırı” anlamına gelen Ohel Yaakov adı verilmiştir.

Adalar ilçesindeki bu sinagog 2020 yılında yenilenmiştir ve yeni görünümü ile yalnızca yaz aylarında hizmet vermektedir.

Beth Yaakov Sinagogu

​

1940’larda yaz aylarında tatil için Heybeliada’ya giden Yahudilerin sayısı 250 aileyi geçince, adada bir sinagog ihtiyacı duyuldu. Bunun üzerine, 1947’de Kuyu Mahallesi Orhan Sokak’taki 698 metrekarelik arsa satın alındı. Devrin milletvekili Salamon Adato’nun desteği ile 1953’te Bet Yaakov Sinagogu Galata-Beyoğlu-Kasımpaşa-Şişli Cemaati (Neve Şalom Vakfı) adına tescil edilerek, gerekli yasal izinler alındı ve inşaata başlandı.

Sinagog, 10 Haziran 1956 Pazar günü görkemli bir törenle ibadete açıldı.

Knesset İsrael Sinagogu

​

Knesset İsrael Sinagogu Beyoğlu ilçesinin, Galata semtinde, kule meydanına açılan Büyükhendek Caddesi üzerinde yer alan Ünion Sinema’nın kiralanarak ibadethaneye dönüştürülmesiyle oluşturuldu. Bina, kapsamlı bir onarım geçirerek 18 Mart 1923 tarihinde hizmete açıldı.

Girişi Apollon apartmanından olduğu için adı “Apollon Sinagogu” olarak kaldı. Özellikle cenaze törenlerinde kullanılan sinagogda Balkan Savaşı sırasında Edirne’den İstanbul’a göç etmiş Yahudilerin Maftirim Korosu her Cumartesi ayininde ilahi ve mezmurlar okurdu. 1982 yılında bina sahipleri arasında çıkan anlaşmazlık sonucu sinagog kapatıldı ve yıkılarak yerine bir işhanı yapıldı.